Regio – Het kabinet moet de verplichting voor gemeenten om statushouders met voorrang te huisvesten opnieuw invoeren. Dit zal de doorstroom in de asielcrisis verbeteren, schrijft de Adviesraad Migratie. Amersfoort gaat, in navolging van Utrecht, statushouders vanaf volgende maand versneld huisvesten.
Er zitten al té lang té veel mensen met een verblijfsvergunning in de asielopvang. Dat belemmert de integratie van statushouders en houdt plekken bezet voor nieuwe asielzoekers, die daardoor zijn aangewezen op noodopvang. Dat staat in het rapport Een huis voor statushouders, Advies over knelpunten bij het huisvesten van statushouders in gemeenten.
Oplossingen
De wooncrisis, de aanhoudende noodtoestand in het asielstelsel en knelpunten bij de uitvoering van het rijksbeleid op lokaal niveau, belemmeren het tijdig huisvesten van statushouders. De Adviesraad Migratie zoekt de oplossing in herinvoering van de gemeentelijke plicht om statushouders als ‘urgentiecategorie’ aan te merken.
Teneinde de uitstroom van statushouders uit de opvang verder te stimuleren, moet het Rijk gemeenten meerjarige steun bieden voor de huisvesting van aandachtsgroepen. Een ander advies is dat het Rijk, provincies en gemeenten structureel meer investeren in flexwoningen voor ‘spoedzoekers’.
Opvallend is dat de VNG deze week meldde dat de helft van het budget voor de Regeling Huisvesting Aandachtsgroepen (RHA) een paar dagen voor de deadline van de aanvraag nog beschikbaar is. De regeling is in het leven geroepen om gemeenten te helpen bij versnelde huisvesting voor onder meer statushouders.
Koppeling verbeteren
Het inwoneraantal van een gemeente bepaalt hoeveel statushouders er moeten worden gehuisvest. Sommige gemeenten ervaren de rekenmethoden van het Centraal Orgaan Asielzoekers daarbij als een ondoorzichtig proces.
‘Het COA kan gemeenten actiever en frequenter informeren over de samenstelling van te huisvesten statushouders en het verwachte moment van inreis van nakomende gezinsleden. Dat kan gemeenten helpen sneller en gerichter te kiezen tussen huisvestingsopties.’
Wettelijk verplicht
Volgens het advies is een ‘robuust’ asielstelsel alleen mogelijk als gemeenten wettelijk worden verplicht opvanglocaties te leveren voor alle asielzoekers, dus niet alleen voor Oekraïners. Daarbij moet maximale ruimte zijn om die opvang regionaal te organiseren en lokaal goed in te bedden, en structureel genoeg geld.
Amersfoort
In Amersfoort krijgen statushouders vanaf 1 november versneld een woning. De gemeente gaat voor zes weken bijna alle vrijkomende en passende sociale huurwoningen toewijzen aan statushouders. Het gaat om 145 mensen en ongeveer 45 woningen. Dit zijn 87 geplande verhuizingen dit jaar.
Door de versnelling zet de gemeente de eerder opgelopen achterstand om in een voorsprong op de beoogde huisvesting van statushouders in 2023. Ook geeft de gemeente uitvoering aan de afspraken met het Rijk om in 2022 de vluchtelingencrisis snel te verminderen.
Afspraken
Met het oog op de doorstroom moeten vergunninghouders snel een huis krijgen. Dit jaar proberen gemeenten 20.000 statushouders te huisvesten. Afspraak is dat in ieder geval 15.300 statushouders een woning krijgen, de taakstelling van dit jaar plus achterstand. Daarbij moeten, om verdringing zoveel mogelijk te voorkomen, extra sociale huurwoningen worden gebouwd.
Vier weken
Utrecht kondigde half juli al aan dat bijna alle vrijkomende sociale huurwoningen voor een periode van zes weken naar statushouders zouden gaan om de achterstand in te lopen. Binnen vier weken was de versnelde toewijzing klaar. ‘Samen met het COA, de woningcorporaties en Vluchtelingenwerk hebben we ons enorm ingespannen om dit voor elkaar te krijgen. Het is mooi dat dit resultaat heeft,’ aldus wethouder Rachel Streefland van asiel en integratie.
Daardoor waren in Utrecht ook eerder dan verwacht weer woningen beschikbaar voor alle woningzoekenden. Eind augustus sloot de regio Utrecht een akkoord met het Rijk om 1500 flexwoningen te realiseren voor alle woningzoekenden in deze sector, waaronder studenten, starters, statushouders en andere groepen waar de woningnood hoog is.
Onvoldoende woningen
En zo zijn meer gemeenten bezig, maar het is mede door de wooncrisis niet eenvoudig om geschikte huisvesting te vinden. Bijvoorbeeld in Borne zijn onvoldoende woningen voor de statushouders. Een deel van hen krijgt daarom tijdelijk onderdak in voormalig internaat Maria Mediatrix. Op basis van wat het Rijk nu vraagt, verwacht de gemeente dat er eind 2022 zo’n twintig statushouders naar de opvanglocatie komen. Dat is inclusief tien nieuwe inwoners die in plaats van begin 2023 al eind 2022 overgaan.
In Breda wordt de voormalige koepelgevangenis een flexibele opvanglocatie voor vluchtelingen, asielzoekers en statushouders. Op dit moment zijn er in de gemeente onvoldoende woningen om aan de grote vraag van woningzoekers te voldoen. ‘Er wordt fors ingezet op de bouw van nieuwe woningen, maar die zijn er niet nú. Om op korte termijn toch ruimte te creëren wordt gezocht naar tijdelijke oplossingen,’ aldus de gemeente.