Prof. dr. Han Lindeboom

‘Er is nog veel mooie natuur in Nederland’, stelt de bioloog, die op Texel woont. In een recent interview met het online FoodLog komt hij met voldoende argumenten om het beleid in twijfel te trekken. ‘Als je even zoekt, zijn de zeldzame stikstofmijdende planten nog op veel plaatsen te vinden, en verdringingssoorten vind je ook niet overal. Een voorbeeld: de minister voor stikstof en natuur, Christianne van der Wal, stond in het Brabantse natuurgebied De Kampina bij een met pijpenstrootjes overwoekerd heideveld. Ze stond te kijken naar ‘de grote schade’. Lindeboom is toen zelf naar die plek gegaan voor een fietstochtje om eens een kijkje te nemen. Een kilometer verderop vond hij een heideveld, waar duidelijk onderhoud was gepleegd, maar met weinig pijpenstrootjes. Van heidevelden met woekerende pijpenstrootjes weet hij op Texel trouwens al eeuwen hoe je dat aan moet pakken: schapen laten grazen.

Op Texel kan Lindeboom in de gebieden waar volgens de norm te veel stikstof neerslaat toch op diverse plaatsen het vleesetende plantje zonnedauw en kwetsbare orchideeën vinden. En als je goed oplet, zegt hij, zie je ook dat de zogenaamde overwoekerende stikstofminnende planten, zoals brandnetels, bramen en grassen, vaak op specifieke plaatsen groeien, namelijk op hotspots van stikstofdepositie zoals bosranden en houtwallen. Lindeboom wijst er met nadruk op dat het heel belangrijk is voor de beleidsmakers om veel beter op de details te letten.

Nu kom ik ook regelmatig in de duinen ten noorden van Scheveningen en ben ik een verwoed plukker van ijzerrijke brandnetelbladeren (voor thee of soep), duindoornbessen, bramen en rozenbottels. Brandnetels zijn gek op stikstof, maar ik kom ze niet overal tegen, net als bramen. Van locatie tot locatie wisselt ook de kwaliteit van de brandnetelbladeren (van de grote brandnetel). Bij vennetjes zien de bladeren van de brandnetel er doorgaans beter uit. En dat geldt ook voor bramen. Als garnalenkotters verantwoordelijk zijn voor depositie van stikstof in de nabijgelegen Waddeneilandduinen, dan zouden na decennia die duinen dus overal vol moeten staan met bramen en brandnetels. Kortom, ik weet niet wat de regering bezielt om een stikstofprobleem te creëren, dat dus vooral op papier bestaat.

Maar het zou zo maar kunnen dat daarmee de energietransitie door onze strot heen geduwd wordt. De ongeloofwaardige redenen (de planeet moeten we redden, de opwarming moeten we beteugelen, de zeespiegelstijging moeten we afstoppen, de extremiteiten in het weer moeten we zien terug te dringen) en dubieuze rekenmodellen ten spijt, de regering wil dat we allemaal zo snel mogelijk overstappen op groene energie. Niet geleidelijk, maar heel snel. En met dwang. We gaan nog wat beleven de komende jaren.

Lindeboom maakt gehakt van het stikstofbeleid. Er zijn meerdere wetenschappers die gehakt maken van het Nederlandse stikstofbeleid. Want hoe kan het dat twee boeren die naast elkaar wonen en werken, dat de Duitse boer geen en de Nederlandse boer wel een stikstofprobleem heeft? Terwijl ze beide op vrijwel identieke wijze boeren, zoals recent in een krantenartikel duidelijk werd.

Kritische wetenschappers krijgen helaas weinig ruimte om hun stem te laten horen. Het is toch van de zotte dat de boeren in de Haarlemmermeer de schuld krijgen van stikstofdepositie terwijl Schiphol de grootste veroorzaker is. Alsof vliegtuigen geen stikstof uitstoten. Hetzelfde geldt voor Tata steel in Velsen. En zo zijn er talloze voorbeelden waaruit blijkt dat andere industrieën gevrijwaard blijven van kritiek terwijl boeren en vissers de schuld krijgen.

Vast staat wel dat de visie van politieke partijen als D’66, GroenLinks, Partij van de Dieren, Partij van de Arbeid en de VVD de primaire sector de das om doen. Maar ja, als burgers (vooral stedelingen) daar nog steeds op blijven stemmen, dan roepen we de ellende over onszelf af en koersen we vroeg of laat af op een voedselcrisis. Dat kan toch niet de bedoeling zijn.