Kiezers vergrijzen, maar ‘politieke voorkeur wordt jong gevormd’
Volgens het CBS zijn deze verkiezingen de eerste waarbij meer dan vijftig procent van de kiezers ouder is dan vijftig jaar. “Er is een soort idee dat jongeren links zijn en als ze ouder worden steeds meer rechts worden” bevestigt politicoloog Kees Aarts. “Maar dat is meer een generatie-dingetje.” Volgens Aarts vormen kiezers doorgaans hun stemvoorkeur op jonge leeftijd en blijft dat daarna grotendeels hetzelfde. “Word je politiek anders als je ouder wordt? Bij mijn beste weten is dat verschijnsel heel erg zwak.”
‘Jongeren een interessante groep’
De mening van de politicoloog van de RUG vindt weerklank bij SKON, de Stichting KiezersOnderzoek Nederland. In hun onderzoek naar het stemgedrag van de vorige Tweede Kamerverkiezingen benoemen ze het specifiek. “Jongeren zijn tevens een interessante groep omdat mensen hun politieke opvattingen vormen tussen ongeveer 12 en 25-jarige leeftijd. Na deze levensfase houden de meeste mensen vast aan hun meest fundamentele overtuigingen. Iemand die op 25-jarige leeftijd bijvoorbeeld links en kosmopolitisch is, zal slechts zelden op 65-jarige leeftijd rechts en nationalistisch zijn.”
Plastisch gezegd sterft een generatie uit die gewend was op de PvdA en het CDA te stemmen. De VVD-stemmer neemt die plek in. Met dat feit in gedachten durft politicoloog Aarts wel een stelling aan: “Je kan voorspellen dat Nederland niet ineens een heel stuk linkser zal worden.”
Een nieuw gezicht
Jonge kiezers stemmen volgens Aarts ook makkelijker op nieuwe partijen, zoals Volt of Forum voor Democratie. Of op partijen met een nieuw gezicht. “Ook D66 zit dan weer in een dal, maar scoort soms met een nieuwe lijsttrekker. Dan gaan de jongeren toch weer erachter zitten.”
De relatief wat hogere leeftijd zegt volgens hoogleraar Aarts dan weer niets over de kiezers in Drenthe. “Drenthe is een relatief wat grijzere provincie, maar met al dit soort ontwikkelingen is het niet zo dat je één op één daar iets over kan zeggen. Omdat de variatie binnen een provincie altijd groter is.”